Ik ben Susan en ik zoek een baan
Если вы ищете работу в Нидерландах и должны написать сопроводительное письмо, воспользуйтесь советами из этой статьи на голландском.
Ditty Eimers
Nieuwe werklozen hebben nog niet echt door waar het bij sollicitaties om draait. Ze verdiepen zich te weinig in de bedrijven waar ze solliciteren en besteden te veel aandacht aan cv‘s vol irrelevante gegevens. «Bij tien reacties zou ik dit pak grondig doorploegen. Maar ik heb er meer dan tweehonderd liggen».
Een inkrimping van het personeelsbestand bij mijn huidige werkgever vormt de grondslag voor deze sollicitatie’. Het is de eerste zin van de 45ste brief die ingaat op een vacature van junior adviseur bij een commercieel adviesbureau. ‘Hij is niet uitgenodigd’, zegt selecteur Anouk de Menthon Bake van GITP Werving en Selectie, die gemiddeld tachtig sollicitatiebrieven per maand schift. ‘Ontslag is geen minpunt, maar je moet het niet pontificaal in je sollicitatiebrief zetten. Deze meneer heeft het nog niet verwerkt, denk je als selecteur. Bedrijven hebben voldoende keus, ze kunnen het zich veroorloven om op safe te spelen.’
Briefschrijver nummer 124 houdt het kort: ‘Hierbij stuur ik mijn cv. Ik hoop dat u mij uitnodigt voor een gesprek.’ Het bijgevoegde cv beslaat vijf dikbedrukte vellen.
De Menthon Bake: ‘Misschien is deze jongen heel goed, en bij tien reacties zou ik dit pak grondig doorploegen. Maar ik heb er meer dan tweehonderd liggen. Hij zou zijn kans vergroten als hij aangeeft welke ervaring relevant is voor deze baan.’
In brief 83 beschrijft een net afgestudeerde heao’er enthousiast wat ze in haar mars heeft. Geen woord over de functie en waarom zij de goede persoon voor deze plek is. ‘Afwijzen’ staat met rode letters in de rechterbovenhoek. ‘Had ze maar de moeite genomen om zich te verdiepen in de functie’, verzucht De Menthon Bake. ‘Een klantgerichte houding is een van de belangrijkste eisen.’
‘Hallo, mijn naam is Susan en ik ben naarstig op zoek naar een passende baan’, begint een andere briefschrijfster. ‘Eindelijk een leuke binnenkomer’, prijst De Menthon Bake. ‘Maar je moet niet overdrijven. En kijk, hier haalt ze een spreuk van Confucius aan. Kom ter zake meid, dit is een commerciele functie.’
Ik, ik, ik
De Menthon Bake werft kandidaten voor opdrachtgevers uit het bedrijfsleven en de non-profitsector. ‘Gek he?’ zegt ze steeds verbaasd bij weer een nieuw voorbeeld. ‘Veel sollicitanten doen hun best, maar het kan zoveel effectiever.’ Zelf is ze van de generatie die begin jaren negentig op de arbeidsmarkt kwam. ‘Er was nauwelijks werk, je moest iets extra’s doen om eruit gepikt te worden. Dat is nu weer zo. Het lijkt alsof sollicitanten het nog niet doorhebben. Het is vooral ik, ik, ik. Dat is niet meer van deze tijd. Per vacature krijgen we twee- tot driehonderd brieven.’ Een goede sollicitatiebrief hoeft niet origineel te zijn en brieven gericht aan ‘de heer Menthon’ gooit ze niet in de prullenbak. ‘Alles is vergeven en vergeten als je de kern van de functie eruit pikt en daarop reageert. Maar dat gebeurt ontstellend weinig. Als selecteur wil je gestuurd worden, de sollicitant moet zelf de match maken tussen zijn kwaliteiten en de functie.’
Maar wat als je cv niet aansluit op de functie? ‘Geen ramp, maar leg dan uit waarom je deze baan denkt aan te kunnen. Gebruik geen kreten als: ik ben resultaatgericht, maar geef concrete voorbeelden van hoe je dingen oppikt.’
De Menthon Bake slaat de profielschets over die ze in vrijwel ieder cv aantreft. ‘Een jaar geleden was iedereen sensitief, nu zijn het allemaal teamplayers. Holle frasen’, zegt ze. ‘Sommige opdrachtgevers raken erdoor geirriteerd. Ze zeggen: dat beslis ik zelf wel. Iedereen weet dat dit soort competenties pas betekenis krijgt in een concrete functie. Een teamplayer in een ziekenhuis is iets anders dan in een productiebedrijf.’
Geen verkooppraatjes
Hoogst zelden krijgt ze een telefoontje over een vacature. ‘Bellen zorgt ervoor dat selecteurs je naam kennen. Je vergroot de kans dat we je in geval van twijfel uitnodigen.’ Je moet wel de juiste toon treffen: subtiel vragen wat de kern van de functie is, geen verkooppraat je houden. Op een van de brieven is een notitie geplakt: ‘Kandidaat heeft telefonisch info gevraagd. Stelt obligate vragen en probeert zichzelf te verkopen’. De Menthon Bake zucht. ‘Deze meneer wordt alleen nog uitgenodigd als hij een excellente brief heeft geschreven of een puik cv heeft.’
Echte interesse tonen voor de functie en de organisatie is waar het om draait, ook tijdens het sollicitatiegesprek. ‘Wie kan verwijzen naar een krantenbericht heeft direct een streepje voor. Hй, die is enthousiast; je ziet de werkgever opveren. Velen hebben de bedrijfssite niet eens geraadpleegd, laat staan dat ze vooraf met iemand gepraat hebben die bij een soortgelijke organisatie werkt.’ Je verdiepen in een bedrijf heeft nog een voordeel: het kan je op het spoor brengen van onvermoede vacatures. ‘Veel mensen staren zich blind op personeelsadvertenties. Er zijn nog steeds veel vacatures, maar je ziet ze minder vaak in de krant. Vooral bij bedrijven die fuseren en reorganiseren is de kans groot dat ze mensen zoeken. Zulke werkgevers plaatsen dikwijls geen advertenties. Te pijnlijk voor werknemers die hun plek kwijtraken.’
Reёel zijn
De meeste sollicitanten redeneren vooral vanuit zichzelf, zegt De Menthon Bake. ‘En ze werken een standaardlijstje af: wat is de procedure, wat is het carrièreperspectief?’
Dat zijn toch relevante vragen? ‘Ja, maar je moet aansluiten bij het gesprek. Laatst vroeg er nog iemand: «Kunt u me iets vertellen over de cultuur van dit bedrijf?» Ik had net verteld dat ze een omslag maken van non-profit naar een meer zakelijke bedrijfsvoering. Zo’n vraag wekt niet de indruk dat je betrokken bent. Je moet ook oppassen aan wie je wat vraagt. Sommige bedrijven worden niet vrolijk als een sollicitant informeert naar doorgroeimogelijkheden. Die willen iemand die buffelt, de rest komt later wel.’ Wie hoopt te scoren door te vertellen dat hij honderd sollicitatiebrieven heeft geschreven, heeft het mis. ‘Sollicitanten denken dat ze dan gedreven overkomen. Je maakt eerder een ongerichte indruk: o, schrijf je op alles?’ Klagen over vorige werkgevers is eveneens uit den boze. ‘Dat gebeurt heel veel. Ik begrijp dat het mensen hoog zit, maar laat het alsjeblieft niet merken. Over drie jaar praat hij ook zo over mij, denkt een werkgever direct.’
De meeste sollicitanten hebben inmiddels begrepen dat ze niet meer over een grotere lease-auto moeten beginnen. ‘Ze zijn reлler geworden in hun eisen, maar dat zijn ze niet over hun kwaliteiten. «Ik ben communicatief, dus ik kan leiding geven», zeggen sommigen doodleuk. Geef liever aan dat het soms moeilijk zal worden.’
De Menthon Bake adviseert afgewezen sollicitanten om feedback te vragen. ‘Bel de selecteur en vraag door. Er is naast de standaardreden vaak een meer persoonlijke reden waarom jij het niet geworden bent. Niet zo leuk om te horen, maar het helpt je om niet steeds dezelfde fouten te maken.’
Don’ts:
- Stuur geen vuistdik cv boordevol irrelevante details. Beperk de brief tot maximaal een pagina en het cv tot twee pagina’s;
- Een leuke binnenkomer mag, maar kam daarna snel ter zake;
- Laat persoonlijke profielschets achterwege, evenals zelfverzekerde uitspraken als: ik ben analytisch, sensitief…;
- Maak van een telefonisch verzoek om informatie geen verkooppraatje;
- Werk tijdens het sollicitatiegesprek geen standaardlijstje vragen af, maar luister en reageer;
- Klaag niet (over je vorige werkgever) en overdrijf niet.
Do’s
- Maak een sterkte-zwakteanalyse van jezelf;
- Houd bedrijven die reorganiseren in de gaten en bel de personeelsafdeling om te vragan of er vacatures aan komen;
- Vraag telefonisch: vraag subtiel wat de kern van de baan is en reageer daarop in de brief;
- Gebruik eventueel netwerk: via via kom je bijna altijd op gesprek;
- Licht toe waarom je deze baan aankunt;
- Geef in het cv aan welke ervaring relevant is voor de functie;
- Leg een link tussen je kwaliteiten en de functie. Wees wel realistisch;
- Bij een afwijzing: bel na en vraag naar de reden. Vraag ook welke indruk je hebt gemaakt op de selecteur.
Intermediair